در این مطلب به پرسش دیتابیس Database چیست پاسخ می‌دهیم.

پاسخ به سوال دیتابیس Database چیست، به نحوه سازماندهی دیتاها و اطلاعات قابل دسترس به هدف جستجو، بازبینی و به‌روزرسانی اشاره دارد. در دنیای امروز، اطلاعات یکی از مهمترین دارایی‌ها و ثروت‌ها شناخته می‌شود. در نحوه جمع‌آوری، نگهداری و البته استفاده از این ثروت، متد کاربری از دیتابیس‌ نقش بسیار مهم و حیاتی را ایفا می‌کند. این ثروت و این اطلاعات کاربردی در پایگاه‌داده ذخیره می‌شود. در حقیقت دیتابیس همان چارچوب و ساختار پایگاه‌داده است. به کمک دیتابیس دیتاها محتواها و اطلاعات، ذخیره و مدیریت می‌شوند. در این مقاله وب‌سایت پچیم pachim.sh، می‌خواهیم به بررسی نحوه عملکرد انواع دیتاها و دیتابیس‌ها و همچنین تفاوت بین آنها بپردازیم. پس مانند همیشه همراه ما باشید.

درباره اهمیت موضوع دیتابیس Database چیست

توجه به سوال دیتابیس Database چیست بسیار مهم است. چون می‌توانید با استفاده از دیتابیس، اطلاعات سازمان‌ها، فعالیت‌های مختلف، محصولات، مشتریان و غیره را سازماندهی، ذخیره و البته تحلیل کنید. تحلیل این اطلاعات می‌تواند شرایط استخراج دانش به هدف تصمیم‌گیری‌ها، طراحی استراتژیک و اجرای گام‌های عملیاتی بعدی پروژه‌های مختلف را به دنبال داشته باشد. از طرف دیگر برخورداری از یک دیتابیس مطمین و ساختمند، امکان پشتیبان‌گیری، دسترسی سریع و جستجوی کاربردی در بین اطلاعات و دیتاها را فراهم خواهد کرد. به همین خاطر باید به جرات گفت پیاده‌سازی دیتابیس می‌تواند، یکی از عناصر حیاتی در هر سازمان و هر محیط کسب و کار معرفی شود.

از طرف دیگر دیتابیس را می‌توان به عنوان یک مجموعه سازمان‌یافته از انواع داده‌ها معرفی کرد. این اطلاعات به صورت منطقی و مرتب در یک سیستم کامپیوتری، در قالب دیتابیس نگهداری و ذخیره خواهند شد. دیتاها در دیتابیس سگمنت سگمنت می‌شوند و در قالب جدول‌های رابطه‌ای، به هدف دسترسی، انتقال، حذف و مدیریت ذخیره خواهند شد.

درباره کاربرد‌های Database

وقتی هدف کاربری از پایگاه‌داده یا همان Database باشد، یعنی قرار است در شرکت یا محیط کسب و کار دیتاها و داده‌های مختلفی سازماندهی و مرتب‌سازی شوند. به واسطه پیاده‌سازی دیتابیس می‌توانید اطلاعات و دیتاهای سیستم را به هدف استفاده‌های بعدی ذخیره‌سازی، مدیریت و بازیابی کنید. صحبت از سیستم شد. در اینجا اگر بخواهیم به سوال دیتابیس Database چیست پاسخ دهیم، دامنه پاسخ به این سوال بسیار گسترده‌ خواهد بود. امروزه استفاده از فناوری دیتابیس، به صنایع و حوزه‌ خاصی محدود نمی‌شود. مدیران شرکت‌ها و محیط‌های کسب و کار می‌توانند با استفاده از راه‌کارها و نرم‌افزار‌های مختلف، قابلیت دیتابیس را برای خود پیاده‌سازی و فراهم آورند.

تعریف Database به محیط‌های مختلف زندگی و کسب و کار‌های گوناگون اشاره دارد. به عنوان مثال، اطلاعات مشتریان، محصولات و فروش همه می‌تواند مرتب در قالب یک دیتابیس جمع‌آوری شوند. برخورداری از دیتابیس به سازمان‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا به طور سازمان‌یافته اطلاعات خود را ذخیره کنند. به همین منظور در ادامه قادر خواهند بود به همان اطلاعات دسترسی داشته و به هدف اجرای پروژه‌های بعدی، از آن اطلاعات دانش استحراج کنند.

پشتیبان‌گیری، جستجو و حفاظت از اطلاعات

به واسطه اجرای فعالیت‌ها و فرایند‌های متنوع، اطلاعات و دیتاهای مختلفی در محیط‌های گوناگون به‌دست خواهد آمد. با استفاده از دیتابیس می‌توان جدای از ذخیره اطلاعات، شرایط پشتیبان‌گیری از دیتاها را نیز فراهم آورید. با توجه به ارزشمند بودن اطلاعات، تهیه نسخه پشتیبان توسط دیتابیس قطعا کاربردی خواهد بود. از جمله فرایند‌هایی که بر روی اطلاعات انجام می‌شود، تحلیل و واکاوی است. این فرایند بدون دسترسی به همه اطلاعات امکان‌پذیر نخواهد بود. با استفاده از دیتابیس می‌توانید علاوه بر دسترسی کامل به دیتاها، از شرایط جستجو اطلاعات به منظور تحلیل رفتار کاربردی، یافتن الگو‌ها‌ی یکسان و یافتن روابط بین دیتاها نیز برخوردار شوید.

همانطور که نحوه دسترسی به اطلاعات و تحلیل دیتاها مهم است، موضوع حفظ و صیانت از دیتا‌ها نیز بسیار مهم خواهد بود. چرا که تمام اطلاعات جمع‌آوری شده می‌‌تواند با یک اشتباه کاربری و سیستمی از بین برود. بر این اساس یکی دیگر از جواب‌های سوال دیتابیس Database چیست، اشاره به قابلیت حفاظت از اطلاعات به واسطه استفاده از این فناوری است. وقتی به واسطه دیتابیس اطلاعات ذخیره و سازماندهی می‌شود، شرایط دسترسى‌هاى غیرقانونى به حداقل خواهد رسید.

آشنایی با انواع Database و تفاوت بین آنها

دیگر پاسخی که می‌تواند در جواب به سوال دیتابیس Database چیست ارائه شود، آشنایی با انواع دیتابیس است. هر کدام از انواع دیتابیس با وجود داشتن ویژگی‌ها منحصر به فرد، از کاربری مشخصی برخوردارند. به همین منظور می‌توان دیتابیس‌ها را به دو گروه کلی Relational Database و NoSQL Database تقسیم‌بندی کرد.

کاربری از دیتابیس نوع رابطه‌ای Relational Database، به جداول و رابطه‌های بین داده‌ها مربوط می‌شود. کاربران می‌توانند به هدف مدیریت و ذخیره داده‌های ساختار‌یافته، از این نوع دیتابیس استفاده کنند. برای معرفی نمونه‌هایی از این مدل دیتابیس می‌توان به Oracle، MySQL و SQL Server اشاره داشت. کاربری از این مدل دیتابیس برای سازماندهی و مدیریت داده‌ها در سامانه‌های اطلاعاتی کاربرد دارد.

اما استفاده از مدل دیگر دیتابیس یعنی مدل NoSQL Database، برای دیتا‌های غیر ساختاریافته کاربرد دارد. با استفاده از این نوع دیتابیس، کاربران می‌توانند نسبت به ذخیره و مدیریت این مدل دیتاها پروژه‌های خود را پیاده‌سازی کنند. نحوه جستجو و تغییرات دیتاها و اطلاعات در دیتابیس‌های مدل NoSQL Database، بر اساس زبان خاصی انجام خواهد شد. کاربری از این نوع دیتابیس معمولا برای ساماندهی و ذخیره‌سازی حجم بالای اطلاعات کاربرد دارد. در خصوص معرفی نمونه‌های مربوط به این مدل دیتابیس، برنامه‌هایی اعم از Cassandra، MongoDB و Redis می‌تواند معرفی شود. اطلاعات و دیتاهای مفید برای این مدل دیتابیس، از نوع  document، column-oriented و graph خواهد بود.

تفاوت‌های بین دیگر مدل‌های Database

در ادامه شرح و معرفی انواع دسته‌بندی دیتابیس، می‌توان به موارد دیگری نیز اشاره داشت. مواردی از جمله دیتابیس‌های شی‌گرایی Object-oriented، دیتابیس‌های سند محور Document-oriented، دیتابیس‌های سلسله مراتبی  Hierarchical و البته دیتابیس‌های شبکه‌ای Network. به طور کلی دیتابیس از مدل‌های متنوعی برخوردار است. مواردی مانند Document-Oriented Database، In-memory Database، Columnar Database و غیره. هر کدام می‌وانند به هدف اجرای پروژه‌های مختلف در محیط‌های متنوع کسب و کار و سازمان، کاربردها و عملکرد‌های ویژه‌ای داشته باشند. اما اگر بخواهیم به انواع دیگر دیتابیس‌های کاربردی توجه داشته باشیم، موارد زیر معرفی می‌شود.

معرفی دیتابیس مدل شی‌گرایی

در ادامه مقاله دیتابیس Database چیست، معرفی نوع اول دیتابیس را به مدل شئ‌گرایی یا همان Object-Oriented Database Model اختصاص می‌دهیم. کاربری از این نوع دیتابیس به تعاملات بین اشیا و بر اساس شئ‌گرایی و وراثت، خواهد بود. با استفاده از این نوع دیتابیس، ارث بری و پلی مورفیسم و قابلیت اعمال تغییرات در ساختار داده‌ها فراهم خواهد شد. از طرف دیگر هر شئ از وضعیت State و رفتار Behavior مختص به خود برخوردار است.

معرفی دیتابیس مدل گراف

نوع دوم دیتابیس مدل گراف یا Graph Database نام دارد. این مدل از جمله انواع دیتابیس‌های NoSQL است. کاربر می‌تواند به هدف ذخیره‌سازی و مدیریت دیتاها بر اساس ساختار گراف (نودها و روابط)، از این مدل دیتابیس استفاده کند. دیتاها در این مدل به حالت گرافی سازماندهی خواهند شد. به همین منظو هر نود node به عنوان یک شئ در نظر گرفته می‌شود. پس روابط relationship بین هر نود، نشان دهنده ارتباطات بین آن‌ها است. برخورداری از دیتابیس مدل گراف می‌تواند شرایط تسریع در جستجو بین دیتاها، نمایش روابط پیچیده بین اطلاعات، ایجاد شرایط تغییر در ساختار دیتا و غیره را فراهم آورد. پروژه‌های معروفی که از مدل دیتابیس گراف Graph Database استفاده می‌کنند Amazon Neptune، ArangoDB، Neo4j، و غیره هستند.

معرفی دیتابیس مدل توزیع‌شده

نوع سوم را به معرفی مدل دیتابیس توزیع‌شده یا Distributed database اختصاص می‌دهیم. در این مدل دیتابیس، داده‌ها و عملیات داده‌ای بین چند مکان فیزیکی مختلف توزیع می‌شوند. کاربری از این مدل دیتابیس در شبکه‌های کامپیوتری بزرگ و سازمان‌های پراکنده خواهد بود. به دیتاها این اجازه داده خواهد شد که بتوانند به صورت همزمان در چندین نقطه ذخیره شوند. این موضوع شرایط دسترسی آسان را برای دیتاها و اطلاعات فراهم خواهد آورد.

معرفی دیتابیس مدل Data Warehouse

نوع چهارم دیتابیس در مقاله دیتابیس Database چیست، می‌تواند معرفی مدل دیتابیس Data Warehouse باشد. این مدل همان نمونه مدل داده‌ای است. با استفاده از این نوع دیتابیس کاربر می‌تواند ذخیره و مدیریت دیتاها را در یک محیط Data Warehouse پیاده‌سازی کند. ساختار مدل داده‌ای به صورت ستونی (columnar) طراحی می‌شود. از طرف دیکر ساختار دیتاها در این مدل به هدف نگهداری اطلاعات چندبعدی است. دیتاها بر اساس نوع نگهداری، می‌توانند برای تحلیل و گزارشگیری از طرایط مطلوبی برخوردار باشند. کاربری از این مدل دیتابیس ، افزایش قابلیت اطمینان و کارآمدی در پرس و جو‌ها و گزارشگیری، بهبود عملکرد در تحلیل داده و افزایش قابلیت همکاری و بهره‌وری در سازمان را به دنبال دارد.

معرفی دیتابیس مدل ابری

نوع پنجم دیتابیس مدل ابری یا Cloud Database خواهد بود. در این نمونه از مدل‌های دیتابیس داده‌ها در یک محیط ابری ذخیره و مدیریت می‌شوند. مدل دیتابیس Cloud از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است. داشتن امنیت بالا، قابلیت مقیاس‌پذیری بالا، قابلیت دسترسی به داده‌ها از هر کجا و هر زمان و البته کاهش هزینه‌ها از جمله مزایای استفاده از این مدل دیتابیس است. پروژه‌ها و شرمت‌هایی چون AWS (Amazon Web Services)،Microsoft، Azure، Google Cloud Platform و غیره، از این مدل دیتابیس استفاده می‌کنند.

معرفی دیتابیس مدل داده‌های زمانی

نوع ششم از مدل‌های دیتابیس می‌تواند مدل داده‌های زمانی یا  time series Database باشد. این مدل از یک ساختار داده‌ای برخوردار بوده که برای ذخیره و مدیریت داده‌های زمانی time series data کاربرد دارد. یعنی کاربر می‌تواند به صورت خاص با استفاده از این نوع دیتابیس، زمان و تاریخ داده‌های فروش، داده‌های مالی و را ذخیره و مورد تحلیل قرار دهد. در این مدل نحوه بازیابی و ذخیره‌سازی داده‌ها و همچنین قابلیت انجام عملیات تحلیل و پردازش برروی داده‌ها، بر اساس زمان خواهد بود.

نتیجه گیری

دیتابیس یک مجموعه سازمان‌یافته از داده‌های مختلف است. یعنی هر نوع داده می‌تواند به راحتی توسط دیتابی جمع‌آوری و ذخیره و نگهداری شود. کاربری از دیتابیس به منظور ذخیره، مدیریت و دسترسی به اطلاعات خواهد بود. کاربران می‌توانند هر لحطه با تحلیل بر روی داده‌ها به استخراج دانش بپردازند. داده‌های موجود در یک دیتابیس در قالب جدول‌ها و به صورت رابطه‌ای ذخیره و نگهدار خواهند شد. وقتی می‌گوییم دیتابیس Database چیست، پاسخ به این سوال به نحوه کاربری دیتابیس در صنایع مختلف مربوط خواهد بود. صنایعی از جمله بازاریابی و کسب وکار، فناوران اطلاعات، حسابداری و مالی، و حتی علوم پزشکی.